اطلاعات زمینه ای:
ماهیچه قلب (میوکارد) همانند یک پمپ وظیفه خونرسانی به تمامی اعضای بدن را عهده داراست. این ماهیچه خود نیز برای انجام فعالیت احتیاج به اکسیژن و قند دارد که توسط جریان خون سرخرگهای کورونری تامین می شود. اگر سرخرگهای کورونری قلب دچار تنگی شوند بدنبال آن جریان خون رسانی به عضله قلب کاهش یافته و چون اکسیژن به مقدار کافی در دسترس عضله قلب قرار نمی گیرد درد سینه میشود ( آنژین صدری). در صورت عدم تشخیص و درمان پیشرفت این کمخونی کورونری منجر به سکته قلبی میشود که اگر شدید و وسیع باشد مرگ بیمار را در پی خواهد داشت. اسکن قلب با استفاده از تالیوم یا داروی مشابه آن جهت بررسی وضعیت خونگیری ماهیچه قلب (میوکارد) انجام میشود. به این منظور در روز مراجعه ابتدا در حضور متخصص قلب این مرکز نوار قلب و فشارخون بیمار ثبت و سپس مورد انجام تست ورزش یا تزریق دارو قرار گرفته و بعدازآن پرتوداروی قلب از رگ جلوی آرنج تزریق میشود . بعد از مدتی انتظارجهت تجمع پرتودارو در ماهیچه قلب بیمار زیر دوربین گاما قرار گرفته و وضعیت خونگیری قلب در نماهای مختلف به تصویر در می آید. مقدارپرتوداروی تزریقی در حد مجازو بدون خطراست.در نوبت دوم مراجعه بعد از تزریق تصویر برداری مجدد انجام شده و نتایج دو مرحله با یکدیگر مقایسه و گزارش میشود. این اسکن برای تشخیص تنگی شریان های کرونر قلب در بیمارانی که دچار درد قفسه سینه یا آنژین صدری هستند، بکار می رود. اسکن در دو مرحله استراحت و بعد از ورزش، با تزریق ماده رادیو اکتیو و در طی یک یا دو روز متوالی صورت می گیرد. در مرحله ورزش، بیمار باید حداقل ۴ ساعت ناشتا باشد. با مقایسه تصاویر بدست آمده در حالت استراحت و بعد از ورزش، می توان متوجه شد که کدام قسمت از عضله قلب، خون کافی دریافت نمی کند و با آگاهی از اینکه آن قسمت از عضله توسط کدام شریان کرونر خون می گیرد، به طور غیر مستقیم مشخص می شود که آن شریان تنگ بوده و نیاز به اقدامات لازم برای برطرف کردن آن می باشد. از این اسکن برای بررسی میزان بافت زنده عضله قلب پس از وقوع انفارکتوس نیز استفاده می شود. در صورت اثبات زنده نبودن عضله، انجام اقدامات تهاجمی برای باز کردن رگ مسدود فایده ای نخواهد داشت. در مرکز پزشکی هسته ای دکتر کاظمی، اسکن قلب به همراه ارزیابی فونکسیون بطن چپ با استفاده از روش (Gate) انجام می-شود.
فرآیند معمول انجام اسکن:
در اکثر موارد جهت انجام اسکن، ابتدا مرحله استرس انجام می شود که این امر با ورزش و یا تزریق دارویی که همان اثر را بر روی قلب دارد، صورت می گیرد. برای این کار کنترل فشار خون و گرفتن نوار قلب یعنی مانیتورینگ بیمار الزامی است. در زمانی که قلب به حداکثر استرس رسید، رادیو داروی مربوطه داخل ورید تزریق می شود و به فاصله ۳۰-۶۰ دقیقه بعد، تصویربرداری از قلب آغاز می گردد که معمولاً حدود ۲۰ دقیقه طول می کشد. اسکن مرحله استراحت می تواند در همان روز به فاصله حداقل ۳ ساعت بعد و یا در روز دیگری انجام شود. در این مرحله، فقط رادیو داروی مربوطه مجدداً داخل ورید تزریق شده و به فاصله ۳۰-۶۰ دقیقه بعد تصویربرداری انجام می-شود. ممکن است در بعضی مراکز ابتدا اسکن در حالت استراحت انجام شود و از بیمار خواسته شود تا ۳-۴ ساعت بعد، برای انجام اسکن در حالت استرس مراجعه نماید. در طی چند روز، رادیو داروی تزریق شده به طور کامل از بدن دفع می شود.
آمادگی بیمار:
از حدود ۴-۶ ساعت قبل از انجام تست ورزش، بیمار باید ناشتا باشد. ممکن است بنا به توصیه پزشک، مصرف برخی داروها از چند روز قبل متوقف شود. بهتر است بیمار کفش راحتی و لباس دو تکه (ترجیحاً پیراهن جلو باز) بر تن داشته باشد. حضور یک همراه برای انجام مرحله استرس، عاقلانه است. برای چسباندن کابل مانیتورینگ قلب به قفسه سینه، بهتر است آقایان موهای این ناحیه را بتراشند. همچنین لازم است بیمار کلیه مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشد. چنانچه استرس با داروی دی پیریدامول انجام می شود، باید داروی آمینوفیلین و تئوفیلین از ۲۴ ساعت قبل و مصرف چای و قهوه از شب قبل قطع گردد. چنانچه استرس با تست ورزش یا داروی دوبوتامین انجام می شود، باید داروی ایندرال، آتنولول یا پروپرانولول از ۴۸ ساعت قبل قطع گردد. داروی دیل تیازیم، نیتروکانتین، متورال، آمیلودیپین، ایزوسور باید، وراپامیل و کوردیپین نیز باید از ۲۴ ساعت قبل قطع گردد. در صورت ابتلا به دیابت، مشکلات زانو و لگن، تنگی نفس و یا بیماری های ریوی، باید کارشناس مربوطه را در جریان قرار دهید. همچنین اگر باردار و یا تحت درمان بیماری خاصی هستید نیز پزشک را مطلع سازید.
اسکن پرفیوژن میوکارد به روش SPECT در چه گروهی از بیماران بیشتر کمک کننده است؟
تشخیص و یا رد بیماری عروق کرونر در بیماران با خطر ”متوسط“ و یا ” کم تا متوسط“ گرفتاری عروق کرونری
تشخیص ویا رد بیماری عروق کرونر در بیماران با خطر پائین، که دارای تست ورزش غیر طبیعی و یا مشکوک می با شند
تشخیص بیماری عروق کرونر در بیمارانی که با درد سینه حاد به بخش اورژانس مراجعه می کنند ولی نوار قلبی طبیعی و یا مشکوک دارند
تعیین ریسک قبل از عمل در بیمارانی که کاندید جراحیهای بزرگ بوده، دارای ریسک فاکتور بیماری عروق کرونر می باشند
تعیین اهمّیت همودینامیک تنگی های متوسط عروق کرونری (% ۷۵-۲۵) مشاهده شده در آنژیوگرافی
ارزیابی میزان بهبود پرفیوژن میوکارد بعد از انجام ترمیم عروقی (PCI) و یا جراحی باز
تعیین پیش آگهی در گروه خاصی از بیماران مانند افراد مسن ، دیابتیک و همچنین بدنبال جراحی کرونری
تعیین وسعت میزان نسج Viableقبل از انجام مداخله عروقی و جراحی عروق کرونری
در بیماران دریچه ای قلب برای تشخیص CAD همراه به خصوص در سنین بالای ۴۰ سال در حضورریسک فاکتورهای ماژور
در بیماران نارسایی قلبی : جهت برگشت VIABILITYو جهت بررسی نارسایی قلب بعنوان علت CAD
اسکن پرفیوژن میوکارد به این سؤالات بالینی ما پاسخ گو می باشد
آیا فرد بدون علامتی که دارای ریسک فاکتورهای متعدد می باشد ، مبتلا به بیماری عروق کرونری می باشد؟
آیا بیمار مراجعه کننده با درد سینه آتیپیک مبتلا به بیماری عروق کرونری می باشد؟
آیا بیمار مراجعه کننده با درد سینه حاد که نوار قلبی مشکوک دارد دچار انفارکتوس قلبی شده است؟
چطور می توان بیمار مبتلا به آنژین صدری پایدار رابصورت مقرون به صرفه تری ارزیابی نمود؟
آیا علّت نارسائی قلبی بیمار بدلیل گرفتاری عروقی کرونری می باشد؟
آیا دربیمار مبتلا به کاردیومیوپاتی ، بیماری عروق کرونری وجود دارد؟
آیا داروهای شیمی درمانی باعث کاردیوتو کسسیته شده اند؟