درمان با لوتیشیوم-۱۷۷ PSMA
در حال حاضر سرطان پروستات شایع ترین بدخیمی شناخته شده و دومین علت شایع مرگ و میر در آقایان می باشد. کانسر پروستات در درصد قابل توجهی از بیماران به درمانهایی نظیر جراحی و یا پرتودرمانی پاسخ می دهد. این بیماری می تواند ماهیت تهاجمی پیدا کند و قابل کنترل با درمانهای معمول (پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون تراپی) نمی باشد لذا از درمانهای جایگزین همانند درمان با لوتشیوم استفاده می شود. لوتشیوم داروی ساتع کننده امواج گاما و بتا می باشد. تجمع بیش از حد پروتئن PSMA در سلول های سرطانی باعث فعال شدن همسان سازی یا به عبارت دیگر بزرگتر شدن تومورها شده که در نتیجه منجر به رشد و تکثیر بی رویه آنها و سرایت آن به دیگر نقاط می گردد. تمام انرژی از طریق تابش بتا بین ۱ تا ۲ میلی متر در داخل بافت نفوذ داردو سلولهای ناشی از سرطان پروستات تجمع پیدا کرده و باعث نابودی سلولهای سرطانی می شود. لوتیشیوم -۱۷۷ یک اتم است که ذرات رادیو اکتیو را ساطع می کند اتم لوتیشیوم که رادیو اکتیو به آن متصل است از طریق یک حامل به نام آنتی ژن اختصاصی غشاء پروستات به تومور پروستات وصل می شود. در بدن، لوتیشیوم -۱۷۷ به سلول های خاص تومور متصل می شود و این سلول های سرطانی را از بین می برد. لوتیشیوم -۱۷۷ PSMA که توسط سلول های تومور جذب نمی شود، بوسیله عرق، بزاق، ادرار و مدفوع از بدن شما خارج می شود. این دارو در اکثر موارد موجب افزایش طول عمر بیماران، افزایش کیفیت زندگی و پسرفت بیماری شده است. درحال حاضر این شیوه نوین درمانی در مراکز معدودی در کشور از جمله موسسه پزشکی هسته ای دکتر کاظمی انجام می گردد.
مدارکی که برای درمان مورد نیازخواهد بود:
شما قبل از درمان بار اول نیاز به یک اسکن جهت شناخت اولیه نیاز دارید که ممکن است درحال حاضرانجام داده باشید.
شما به یک آزمایش نیاز دارید که دکتر شما برایتان ترتیب خواهد داد، به شرح زیر:
۱- تست خون دو هفته قبل ازدرمان
۲- یک اسکن ۲۴ ساعت، ۴۸ ساعت، و ۷۲ ساعت پس از درمان انجام می شود.
۳- آزمایش خون در حدود ۲ هفته و ۶ هفته پس از درمان.
- آیا آماده سازی قبل از درمان وجود دارد؟
در صورت انجام شیمی درمانی و یا پرتودرمانی (در ناحیه لگن و یا ستون فقرات) در ۴ هفته اخیر حتما اطلاع داده شود. اطمینان حاصل شود که شیمی درمانی و رادیوتراپی برای حداقل ۴ هفته متوقف شده است. اگر شما احساس ناخوشی قبل از تاریخ درمان دارید لطفا به ما اطلاع دهید.
- درمان با لوتیشیوم-۱۷۷ چگونه انجام می شود؟
در بیماران به منظور جلوگیری از بروز آلودگی سونداژ انجام می شود در پایان سونداژ و کیسه ادرار خارج می شود و جهت اقدامات حفاظتی در بخش پسمانداری مرکز نگهداری می گردد. درطول ۱۲ساعت پس از درمان مقدارزیادی از مواد رادیواکتیویته از طریق ادرار از بدن شما خارج می شود و باید احتیاط شود.
پک خنک کننده غدد بزاقی نیم ساعت قبل از درمان به بیمار داده می شود و تا ۴ ساعت بعد از تزریق به منظور جلوگیری از کاهش عملکرد غدد بزاقی به دنبال درمان استفاده شود. نحوه استفاده از پک خنک کننده غدد بزاقی توسط پرستار آموزش داده می شود.
به شما داروی ضد تهوع (احساس ناراحتی در معده) در صورت مشکل داده می شود.
درمان از طریق تزریق یک قطره به ورید در حد چند دقیقه انجام می شود.
همچنین به شما یک حدود ۲ لیتر در ۲۴ ساعت از طریق رگ برای محافظت از کلیه های شما و دفع سریتر اشعه داده می شود.
- پیگیری های بعد از درمان
۲۴ و ۴۸ و ۷۲ ساعت بعد از درمان اسکن PSMA انجام می شود.
هر دو هفته یک بار آزمایش خون برای شمارش گلوبولهای قرمز و سفید، عملکرد کبد و کلیه و هر ۴ هفته یک بار آزمایش PSA انجام می شود.
- آیا هر گونه خطری برای خانواده و یا دوستان من وجود دارد؟
در این نوع درمان اشعه ساطع شده از رادیودارو در درون بدن باقی میماند و فقط مقادیر بسیار کمی از اشعه از بدن خارج می شود. پس از خروج از مرکز، خانواده و دوستانتان در معرض خطر نیستند اما برخی اقدامات احتیاطی را توصیه می کنیم:
– تا یک هفته پس ازدرمان، همیشه سیفون توالت را پس از استفاده دو بار بکشید.
– خودداری از هر گونه تماس با کودکان و زنان باردار به مدت ۳ روز
– محدود کردن تماس نزدیک با دیگر بزرگسالان به مدت ۳ روز
– اجتناب از به اشتراک گذاری تخت با شخص دیگری به مدت ۳ روز
- به چند درمان نیاز خواهم داشت؟
معمولا ۴ تا ۵ درمان هر ۸-۱۲ هفته بعد از هر درمان داده می شود. و بعد از هر درمان بیمار ارزیابی مجدد سلامت و پاسخ درمان باPSMA خود را مشاهده خواهد کرد. درمان های بعدی به اثرات درمانی که بر روی سلول های خونی و PSA، کلیه و کبد شما بستگی دارد. ارزیابی کلینیکی پس از هر درمان (از جمله خون و اسکن) ۲ هفته قبل از چرخه درمان بعدی باید انجام شود.
- آیا اثرات جانبی دارد؟
بیشترین گزارش، حالت تهوع است، اما قبل ازدرمان برای جلوگیری از تهوع ما به شما دارو می دهیم البته اگر لازم باشد و همچنین قرص هایی که بعد از آن در منزل مصرف کنید.
- دیگر اثرات جانبی به شرح زیر است:
– افت گلوبولهای قرمز و سفید به صورت گذرا
– ریزش مو بشکل گذرا
– احساس خشکی دهان به علت کاهش عملکرد غدد بزاقی
– کاهش در عملکرد کلیه بویژه در افراد با سابقه بیماری کلیه
– خستگی
– بروز تهوع و خستگی در یک هفته اول بیماری
