دسته: تمام بدن

اسکن گالیوم (Ga67)

اسکن گالیوم به طور عمده در بررسی برخی بیماری های عفونی خاص و تومورها کاربرد دارد. برخی از عفونت ها ممکن است بعد از درمان، همچنان در مرحله نهفته باقی بمانند که متأسفانه علائم آزمایشگاهی و رادیولوژیک ظاهراً بهبودی را نشان می دهند در حالی که بیماری ادامه دارد و منجر به از دست رفتن عملکرد عضو درگیر می شود. اسکن گالیوم در این موارد کمک کننده است و با یافتن کانون های مخفی در بدن، نقش بسزایی در بهبودی بیماران دارد. در شرایطی خاص برخی تومورها، بعد از شیمی درمانی یا رادیوتراپی همچنان در تصاویر رادیولوژیک پابرجا هستند در حالی که دارای سلول های زنده نمی باشد. افتراق این تومورها از تومور حاوی سلول های زنده با انجام اسکن گالیوم امکان پذیر می باشد که موجب می شود از انجام اقدامات درمانی اضافی و بیهوده، پیشگیری گردد. تصویربرداری ۲-۳ روز بعد از تجویز داخل وریدی Ga67 انجام می شود و چون دفع این ماده از طریق روده ها می-باشد، بهتر است در این روزها بیمار از داروهای ملین استفاده نماید.

کاربرد این اسکن

اسکن گالیوم برای تشخیص وجود عفونت و تومورها مورد استفاده قرار می گیرد.

فرآیند معمول انجام اسکن

برای انجام این اسکن ابتدا تزریق رادیو دارو به صورت وریدی انجام می شود. تصویربرداری برای تشخیص وجود عفونت، ۲۴ ساعت بعد و برای تشخیص تومور، ۴۸ ساعت بعد انجام می شود که حدوداً ۳۰-۹۰ دقیقه به طول می-انجامد. ممکن است از بیمار خواسته شود تا ۲۴ ساعت بعد از انجام اولین اسکن، جهت گرفتن تصاویر تکمیلی مجدداً مراجعه کند.

آمادگی بیمار

دفع گالیوم از بدن عمدتاً از طریق روده ها صورت می گیرد بنابراین بهتر است قبل از انجام اسکن از داروهای ملین برای تخلیه روده ها استفاده شود تا اختلالی در تشخیص ضایعات درون شکم ایجاد نشود.

 

اطلاعات زمینه ای

۶۷-Ga بیش از ۲۵ سال است که برای تصویربرداری انواع نئوپلاسمهای جامد استفاده می شود. ۶۷-Ga برای درمان بیماران مبتلا به لنفوم مفید می باشد از نظر:

۱- مرحله بندی گسترش بیماری

۲- تشخیص عود یا پیشرفت بیماری

۳- پیش بینی پاسخ به درمان

۴- پیش بینی پیامد  بیماری

 

 

 کاربردهای شایع

الف) گرچه تعداد زیادی از تومورها گالیوم را برداشت می کنند، این آزمون بویژه در درمان لنفوم مفید است.

۱- بیماری هوچکین حساسیت و ویژگی کلی برای تشخیص بیماری هوچکین، حدود ۹۰% می باشد که از سایر شیوه های تصویربرداری مانند CT و MRI بیشتر است. در صورتیکه پس از درمان، توده بافت نرم باقیمانده در CT مشخص شود، سنتی گرافی ۶۷-Ga  زنده بودن  تومور را با دقت پیش بینی می کند.

۲- لنفوم غیر هوچکین

درNHL ، تعیین محل ۶۷-Ga با نوع سلول و سرعت رشد تومور ارتباط دارد.

۳- عود، مرحله بندی مجدد ، درمان و پیامد در HD و NHL

ب) سایر تومورهایی که تمایل به جذب گالیوم دارند عبارتند از: کارسینوم ریه، ملانوم، کارسینوم هپاتوسلولار، سارکوم، تومورهای بیضه، میلوم مولتیپل، تومورهای سر و گردن و نوروبلاستوم. تاکنون کاربرد اسکن گالیوم در این بیماران به درستی مشخص نشده و این راهنما نیز به آن نپرداخته است.

 نحوه اجرا

آمادگی بیمار

۱- آمادگی روده ، اختیاری است

۲- تجویز مسهل خوراکی قبل از تصویربرداری می تواند اکتیویته روده را کاهش دهد. حجم زیاد در رژیم غذایی، عبور ۶۷-Ga را از دستگاه معدی-روده ای تسهیل می کند.

اطلاعات قبل از انجام آزمون

۱- سابقه مربوطه و معاینه فیزیکی، لازمه تصویربرداری تومور با ۶۷-Ga است. اطلاعات پاتولوژیک، رادیولوژیک و آزمایشگاهی را باید ارتباط داد.

۲- نکات مهم:

الف) نوع سلول، اندازه و محل تومور

ب) درجه اشباع ترانسفرین (مانند لیز گلبولها یا دریافت فراورده هایخونی اخیر)

پ) داروهای مداخله گر مانند شیمی درمانی اخیر، درمان با فرآورده های آهن، درمان با فلز ترکیب، یا MRI اخیر با کنتراست گادولینیوم.

ت) جراحی، رادیوتراپی، روشهای تشخیصی یا ضربه اخیر

ث) وجود هرگونه ضایعات التهابی یا فرایندهای عفونی

سرطان پستان یکی از شایعترین سرطانهای زنان است و تخمین زده میشود از هر ۹ زن یکی مبتلا به این سرطان خواهد شد. یکی از مراحل درمانی در سرطان پستان مرحله بندی زیر بغل است به این مفهوم که باید مشخص شود آیا سرطان پستان به زیر بغل و لنف نودهای آن گسترش یافته اند یا خیر. در گذشته مرحله بندی با برداشتن تمام لنف نود های زیر بغل همراه بود که عوارض بسیار زیادی از جمله لنفادم اندام را به همراه داشت. در سالهای اخیر با استفاده از مواد رادیواکتیو اولین گره لنفی در مسیر لنفاوی سرطان پستان را یافته و فقط این لنف نود را (که به گره لنفی پیشاهنگ معروف است) را برداشته و مورد بررسی قرار میدهند . در صورت عدم درگیری این لنف نود بقیه زیر بغل دست زده نمیشود. برای انجام بیوپسی گره لنفی پیشاهنگ معمولا بیمار در روز قبل از جراحی به مرکز پزشکی هسته ای مراجعه کرده و ماده رادیواکتیو در محل تومور تزریق میگردد. تصویر برداری ۳۰ دقیقه تا یک ساعت بعد محل بیوپسی گره لنفی را در زیر بغل نشان میدهد.